Prishtina Biennale x Hana Zeqa

V: Ç'kemi Hana! A mundesh të na tregosh pak a shumë diçka për ndotjen akustike nga
perspektiva jote personale? Si ti atakohesh, me këtë dukuri gjatë jetës të përditshme.

H: Është interesante të flasim për ndotjen akustike prej pikëpamjes time që jam rritur në qendër
të prishtinës, ku ndodh zhurma më e madhe, dhe në një pjesë të gjatë të jetës, jam mësuar me
atë zhurmë. Kur shkova të jetoja diku të qetë, mora një aplikacion që luante zhurmë të time-
square, vetëm që të mund të dëgjoja makinat ngasin dhe njerëzit të ecin, sepse më ndihmonte
me gjumin, ose ndoshta thjesht jam rritur e mësuar me zhurmën. Më duhej të rritesha pak më
shumë për të qenë e vetëdijshëm për nevojën për qetësi, për faktin që ndikon në përqendrim.
Disa zhurma ose tinguj të caktuar ose kanë një efekt qetësues, ose kanë një efekt stresues për
mua. Muzika ka ndikuar gjithmonë në procesin e punës sime që nga fillimi, ndaj është pjesë e
punës sime. Ndoshta kjo është arsyeja pse unë nuk mund të punoj në qetësi 100%, por preferoj
për shembull në raste të caktuara tinguj pak më të lehtë ose klasik të luajtur me një volum të
caktuar.
Unë nuk mund të punoj me volum të lartë, nuk mund të jem në një makinë me volum të lartë.
Në përgjithësi ndihem e ndjeshëme ndaj zhurmave të larta, por punoj në një ambient me
makina; unë ende punoj në qytet, në qendër të prishtinës, ku ndodhin zhurmat e zakonshme.
Megjithatë për momentin po vërej se janë zhurmë në prapavijë. Nuk më shqetësojnë shumë, por
nëse është diçka shumë e afër me mua ose që ndikon drejtpërdrejt në procesin tim të punës,
atëherë definitivisht nuk është e lehtë për mua.

V: Mendoni se jemi përshtatur me zhurmën e prapavijës? Si e vëzhgoni këtë fenomen dhe
si mendoni se po ndikon tek të tjerët rreth jush apo në përgjithësi?

H: Ndoshta nuk mund të flas për të gjithë, por mendoj se deri në një nivel jemi mësuar me të.
Unë mendoj se jeta urbane në një qytet urban është pak a shumë e ngjashme në të gjithë botën,
zhurmat e makinave, zhurmat e punimeve apo makinerive, etj... Janë të pashmangshme në një
mjedis urban, por jo të gjithë e pranojnë ose e kanë të lehtë.
Për shembull nëna ime nuk i duron zhurmat, veçanërisht nëse ato janë të pranishme në një orë
të caktuar në lokalet e kafeneve të prishtinës. Besoj se ky është një problem i madh për
prishtinën, veçanërisht për gjeneratat e vjetra, jo domosdoshmërisht për të rinjtë, por kjo nuk
do të thotë se nuk mund të jetë problem edhe për ta. Është shumë individuale, mendoj se është
çështje ndjeshmërie ndaj tingujve, mund të jenë fëmijë, ose një i ri që nuk preferon një mjedis të
tillë. Kështu që nuk mund të flas shumë për këtë aspekt.
Ajo që kam vënë re nga ana tjetër është se nuk ka aq shumë ndërgjegjësim për zhurmën. Kur flas
për zhurmat, nuk janë vetëm makinat, njerëzit janë të ndjeshëm edhe ndaj përtypjes apo
tingujve të tjerë. Njoh njerëz që irritohen menjëherë nga zhurma të tilla. Kështu që deri në një
pikë nuk e kuptova pse dikush mund të shqetësohej nga mënyra se si dikush përtyp, apo pi ujë.
Më duket se duhet të ndërgjegjësojmë për aspektin që për dikë një zhurmë e vogël mund të jetë
irrituese, por për dikë tjetër zhurma nga mjedisi urban ndoshta mund të jetë stresuese dhe se
stresi mund të shfaqet që andej në vendet e tjera.
Kështu që mua më duket se është problemi... Jo se është problem, por po mendoj se është diçka
që mundemi të krijojmë pak më shumë vetëdije për.

V: Interesante, do të doja të pyesja edhe se sa ju ka frymëzuar nga këndvështrimi juaj
profesional ndotja akustike, ndoshta edhe në nënvetëdije?

H: Nuk më shkon mendja për një rast konkret, por përsëri, siç thashë, jam rritur në një lagje që
është vazhdimisht e zhurmshme. Kështu që deri në një pikë zhurma e prapavijës ndoshta më
ndihmon të ndihem rehat, sepse ky është mjedisi me të cilin jam rritur në shtëpi. Nëse është
heshtje absolute, është pak e pakëndshme, ndaj më duhet të paktën pak zhurmë. Ajo që ndoshta
më pengon është zhurma e ndërtimit, thyerja e mureve, e cila është shumë e pranishme këtu dhe
nuk ka një kohë specifike për këtë, prandaj krijon një stres kur fillon në orën shtatë ose është
dhjetë ose njëmbëdhjetë natën, ju zgjoheni automatikisht me atë stres dhe vazhdoni ditën tuaj
ashtu.
Por në aspektin profesional, nëse është një zhurmë e vazhdueshme, e përsëritur dhe monotone
në kuptimin e të qenit irritues, atëherë definitivisht nuk do të të lërë të përqendrohesh, nuk jam
vetëm unë, por po supozoj të gjithë.
Nga ana tjetër, zhurmat e përditshme të njerëzve në prapavijë, ndonjëherë dëgjoj muzikë të
pranueshme që vjen nga ndonjë kafene, zhurma apo makina, për mua janë pak a shumë në
rregull, të pranueshme.
Edhe zhurma e bardhë ndonjëherë është në rregull.

V: Po! Ndonjëherë zhurma e bardhë përdoret edhe për të vënë në gjumë foshnjat, gjë që
është diçka shumë interesante.

H: Po, patjetër. Aplikacioni që do të përdorja kishte tinguj të natyrës, zhurmë të bardhë si dhe
tinguj të mjedisit urban. Kështu që nga natyra fillova gradualisht të dëgjoja zhurmën e bardhë
dhe zhurmën e katrorit kohor. Nuk dua te them qe nuk eshte problem, por deri diku jam mesuar
me te, sigurisht qe po me rritet vetedija se si po ndikon tek te tjeret, sidomos kur kam
mundesine te flas me nenen time ose njerëz të tjerë të moshuar.

V: Zakonisht individët që janë në fushën krijuese, në industrinë krijuese kanë një sens të
caktuar unik të të menduarit. Pra, për pyetjen time të fundit, cili është mendimi apo
këshilla e hanës se si duhet t'I qasemi një teme si kjo nëse duam ta përdorim atë për diçka
krijuese?

H: Ndoshta nuk mund të jap një përkufizim shumë të plotë, sepse të gjithë kanë një qasje shumë
individuale se si dikush mund të përdorë zhurmën në një proces krijues.
A i pengon, apo ndoshta u jep ide? Unë mendoj se të gjithë njerëzit krijues - mirë nuk dua t'I
them të gjitha dhe të përgjithësoj - por mendoj se shumica e njerëzve preferojnë të dëgjojnë
muzikë, ndoshta edhe të dëgjojnë heavy metal për të bërë një pikturë.
Nuk di si ta përkufizoj, veç se mbase zhurma mund të jetë thjesht një frymëzim për të bërë të
kundërtën, ose për ta shfaqur atë në një formë artistike, apo ndonjë formë tjetër. Ajo jep ide ose
frymëzon se si mund ta menaxhojmë atë stres apo çfarëdo emocioni që krijohet nga ndotja
akustike. Unë ndoshta as nuk iu përgjigja pyetjes, por kjo është pothuajse ajo që po mendoj,
është shumë individuale në fund të ditës.

V: Unë e vlerësoj shumë, kështu që për të përfunduar, do të doja vetëm t'ju falënderoja
shumë për kohën tuaj, për njohuritë dhe përvojën tuaj personale për këtë fenomen që
ndatë me ne sot. Faleminderit shumë, hana!

H: Faleminderit edhe ju!